Chất phân ly (dissociatives)

Chất phân ly (dissociatives) là gì?

Chất phân ly (còn được gọi là ‘chất gây mê phân ly’) là một nhóm chất gây ảo giác. Loại ma túy này khiến mọi người cảm thấy bị tách biệt hoặc tách rời khỏi cơ thể hoặc môi trường vật chất của họ.

Chất phân ly cũng có thể gây ra ảo giác và những thay đổi khác trong suy nghĩ, cảm xúc và ý thức.

Ví dụ về chất phân ly

Ketamine – thuốc gây mê phân ly được sử dụng trong phẫu thuật và thú y. Nó gây ra chứng mất trí nhớ và giảm đau. Liều thấp tạo ra tác dụng kích thích; liều trung bình đến liều cao có thể gây ra các trải nghiệm bên ngoài cơ thể hoặc cận kề cái chết.

PCP – Phencyclidine (PCP) là một loại chất có cả đặc tính gây ảo giác và phân ly. Các tác động phân ly của PCP khiến người dùng cảm thấy bị tách rời khỏi cơ thể và môi trường của họ. Hiệu ứng này tạo ra trạng thái giống như xuất thần. Nó cũng có tác dụng gây mê mạnh, gây ra mất trí nhớ và giảm đau. Còn được gọi là “bụi thiên thần”.

DXM – Dextromethorphan là một loại thuốc thường được sử dụng để giảm ho trong các loại thuốc cảm và ho. Nó được bán dưới dạng xi-rô, viên nén, thuốc xịt và viên ngậm.

Nitrous Oxide – NO là một chất gây mê phân ly và đã được phát hiện có thể tạo ra sự phân ly của tâm trí khỏi cơ thể (cảm giác lơ lửng), nhận thức bị bóp méo và trong một số trường hợp hiếm hoi là ảo giác thị giác.

Methoxetamine có nguồn gốc từ ketamine và cũng có đặc tính phân ly. Nó tồn tại lâu hơn và có tác dụng mạnh hơn ketamine, nhưng tác dụng giảm đau và gây mê thấp hơn. Các tác động chính bao gồm ảo giác, suy giảm nhân cách và phân ly.

Các chất phân ly trông như thế nào?

Các chất phân ly có thể ở dạng thuốc, bột, khí, chất lỏng và thực vật.

Chúng được sử dụng như thế nào?

Các chất phân ly thường được dùng qua đường hít, uống, tiêm bắp hoặc hút. Các tác động riêng lẻ của chất phân ly có thể khác nhau rất nhiều ở những người sử dụng chúng.

Chất phân ly thường được sử dụng (Sử dụng hình trên website)

• Ketamine
• Methoxetamine
• Nitrous oxide

Khám phá các chất phân ly trên « Bánh xe ma túy »

Ảnh hưởng của chất phân ly

Điều quan trọng là phải cẩn thận khi dùng bất kỳ loại chất nào.

Sự khác biệt ảnh hưởng đến mọi người theo cách khác nhau, dựa trên:

• Tình trạng sức khỏe, chiều cao, cân nặng
• Người đó đã quen với việc sử dụng chất đó chưa
• Có sử dụng chất nào kèm theo không
• Số tiền sử dụng chất
• Độ nặng của chất (có thể thay đổi theo mỗi lần sử dụng)

Tác dụng và độc tính của từng chất phân ly có thể khác nhau rất nhiều giữa mỗi người sử dụng chúng.

Nhiều chất phân ly có tác dụng yên dịu bao gồm buồn ngủ, thở chậm, giảm đau, gây mê và mất kiểm soát cơ, cũng như suy giảm nhận thức và trí nhớ. Chứng hay quên là một tác dụng phụ thường được báo cáo. Một số chất phân ly ảnh hưởng đến giải phóng dopamine và hệ thống opioid của cơ thể và có thể tạo ra sự hưng phấn.

Tác dụng của chất phân ly có thể khác nhau nhưng nói chung chúng có tác dụng ngắn, tùy thuộc vào loại chất phân ly cụ thể. Những tác dụng có thể gặp bao gồm:

• Hạnh phúc
• Trôi nổi
• Thư thái
• Vui mừng
• Khong đau
• Tê
• Được bảo vệ
• An toàn
• Bất tỉnh
• Mất nhận thức
• Trong một cái « hố » (tồi tệ)

Bạn cũng có thể trở nên vô thức hoặc gặp ảo giác thị giác hoặc thính giác (nhìn hoặc nghe thấy những thứ không có ở đó hoặc bị bóp méo).

Ảnh hưởng lâu dài

Sử dụng ketamine với liều cao thường xuyên có thể gây ra ‘hội chứng ketamine bàng quang’, một tình trạng đau đớn cần được điều trị liên tục. Các triệu chứng bao gồm khó cầm nước tiểu và tiểu không tự chủ, loét bàng quang.

Điều quan trọng là nếu bạn đang bị hội chứng bàng quang ketamine, bạn phải ngừng sử dụng chất và đến gặp chuyên gia y tế ngay lập tức.

Hít phải oxit nitơ được coi là tương đối vô hại. Tuy nhiên, sử dụng thường xuyên trong thời gian dài có thể gây thiếu hụt vitamin B12, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh và thiếu máu.

Tác động của tâm trạng và môi trường

Các loại chất tác động tâm thần có thể có các tác động khác nhau tùy thuộc vào tâm trạng của một người (thường được gọi là ‘set’) hoặc môi trường họ đang ở (‘setting’).

“Set”: trạng thái tâm trí của một người, những lần tiếp xúc với chất trước đó, và kỳ vọng về những gì sắp xảy ra. Ví dụ, cảm giác căng thẳng hoặc lo lắng trước khi sử dụng ma túy ảo giác có thể dẫn đến trải nghiệm khó chịu (chuyến đi tồi tệ – bad trip).

“Setting”: môi trường sử dụng ma túy gây ảo giác – đó có phải là môi trường quen thuộc không, những người cùng tham gia, ở trong nhà hay ngoài trời, loại âm nhạc và ánh sáng. Ví dụ: sử dụng Chất gây ảo giác trong một môi trường yên tĩnh và thư thái có thể dẫn đến hoặc góp phần vào trải nghiệm thú vị nhưng ở một nơi ồn ào, đông đúc có thể dẫn đến trải nghiệm tiêu cực.

Giữ tinh thần thoải mái, với những người bạn đáng tin cậy và một môi trường an toàn trước khi dùng chất gây ảo giác sẽ giảm nguy cơ có trải nghiệm tiêu cực.

Giảm tác hại từ chất phân ly

Sử dụng chất phân ly có thể nguy hiểm hơn khi:

• Dùng kết hợp với rượu hoặc các loại chất khác, đặc biệt là benzodiazepine và thuốc phiện vì chúng có thể làm chậm nhịp thở và tăng nguy cơ quá liều
• Lái xe hoặc vận hành máy móc
• Sử dụng trong môi trường không an toàn như hộp đêm hoặc lễ hội. Đã có một số báo cáo về những người tự làm tổn thương bản thân trong khi bị suy nhược và cố gắng di chuyển
• Sử dụng với liều lượng lớn hoặc lặp đi lặp lại. Chất phân ly có thể gây độc cho thần kinh
• Một mình (trong trường hợp cần hỗ trợ y tế)
• Có vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Bạn có thể cảm thấy buồn nôn khi dùng nhiều loại chất phân ly, thường là ngay sau khi dùng chất và thường chỉ khi bạn có thứ gì đó trong bụng. Tốt nhất là không ăn trong 3-4 giờ trước khi dùng chất.

Sự phụ thuộc và dung nạp

Có bằng chứng cho thấy những người sử dụng chất phân ly có thể phát triển sự phụ thuộc (nghiện) và dung nạp.

Khả năng dung nạp với các chất phân ly phát triển khi sử dụng lặp đi lặp lại, kéo dài. Điều này dẫn đến việc phải tăng liều lượng lớn hơn để đạt được hiệu quả tương tự. Có thể mất khoảng 2 tuần để dung nạp trở lại 0.

Sự phụ thuộc vào chất phân ly có thể là tâm lý, thể chất hoặc cả hai.

Những người phụ thuộc vào chất phân ly có thể thấy rằng việc sử dụng chất trở nên quan trọng hơn nhiều so với các hoạt động khác trong cuộc sống của họ. Điều này có thể bao gồm việc thèm muốn chất phân ly và cảm thấy rất khó để ngừng sử dụng chúng.

Sự lệ thuộc về thể chất xảy ra khi cơ thể của một người thích nghi với các chất phân ly và quen với chức năng của các loại chất trong hệ thống của họ. Sự phụ thuộc về mặt tâm lý có thể bao gồm việc cảm thấy thôi thúc sử dụng chất khi ở trong môi trường cụ thể hoặc giao tiếp với bạn bè.

Nguồn tham khảo: https://adf.org.au/drug-facts/dissociatives/#wheel